Zoals de ouden zongen..
Groep 5 filosofeert dóór over de koekoek. Over aangeleerd of aangeboren, het leren van één of meer talen, meertaligheid, menselijke maat, zorgplicht, praktische relaties tussen iets kunnen en iets doen en de invloed van een instrumentarium op de wijze waarop iets wordt gedaan.
Van wie is het nest?
“Er waren eerst twee koekoeken en die konden geen nest bouwen. Ze gingen andere dingen doen en kwamen niet terug voor hun eitjes. Als er te weinig plek is in het nest, dan is dat zielig voor die andere vogels, die gaan dood van de honger. Dan moet die koekoek maar sterven, het is niet eerlijk naar de andere vogels”
Wat zegt de koekoek?
“Een koekoek zegt maar één keer koekoek. Het is niet zo slim om het ei in een verkeerd nest te leggen. Als je geboren wordt in een vreemd nest dan spreek je je eigen taal niet, en dan gaat hij op zoek naar zijn eigen moeder als hij dat merkt. 
Dus willen ze het hem niet vertellen hoe zijn taal is. Uiteindelijk zegt de koekoek koekoek omdat hij er niets aan kan doen.”
Welke taal spreekt het koekoeksjong?
“Als je in een verkeerd nest bent geboren ga je een combinatietaal spreken. Hij zit in een nest en gaat de anderen nadoen “koek-tjilp” zegt hij dan”. Hij zit in een nest en dan gaat hij de anderen nadoen. De eerste koekoek zegt koekoek omdat hij het van zijn moeder geleerd heeft.”
“De koekoek spreekt niet de taal van een andere vogel, want de koekoek spreekt gewoon de koekoek-taal. De koekoek leert twiet-twiet zeggen omdat zijn nepmoeder dat zegt. Hij kan dat niet meteen, wij kunnen ook niet meteen praten als we geboren worden.”
Hoe weet de koekoek dat?
koekoeksnest
“Hij weet het helemaal niet want hij was in een ei, want toen ik in mijn moeders buik zat kon ik niet horen dus de koekoek kan dat ook niet. De koekoek kan wel horen in een ei. De beide talen kan hij leren. Je moet het wel gelijk weten als je geboren bent. Nee! Je hoeft het niet gelijk te weten, want wij hebben ook de taal geleerd en dat kan de koekoek ook.”
Als alle koekoeken bij andere vogels leren praten is er dan nog een vogel die koekoek zegt?
“Er bestaat dan nog wel een koekoek, maar hij zegt geen koekoek meer. Als het ei is uitgebroed kan het niet gelijk weten dat hij een koekoek is, want hij praat en hoort niks. Misschien kan een koekoek wel gelijk horen. De koekoek gaat anders praten als er geen koekoeken meer zijn. Nee!”
Blaffende honden
“De koekoek blijft gewoon koekoek zeggen , want poezen gaan ook niet blaffen , ook al zijn ze nog nooit bij andere poezen geweest. Als de Koekoek uit het ei komt gaat hij meteen de koekoekstaal praten. Ze verstaan hun eigen taal want het is hun taal.”
Wat heeft de koekoek nodig om koekoek te kunnen zeggen?
Wat heb je nodig om een bepaald geluid te maken?
“Hij moet ook een andere snavel hebben om een andere taal te kunnen spreken. Zijn keel en zijn bek zijn ook anders.”
Wat als alle Chinese baby’s direct na hun geboorte gaan wonen bij Turkse families, is er uiteindelijk dan nog een Chinese taal?
“Je kan altijd Chinees later in je leven leren door films, boeken en internet. Nee die taal raakt dan kwijt, want als klein kind sprak ik ook mijn taal heel goed, maar toen leerde ik Nederlands, nu spreek ik mijn oude taal niet zo goed meer en kan ik mijn oma niet goed verstaan. Verschillende mensen hebben andere stemmen en andere accenten. Bijvoorbeeld als je klein bent heb je een hogere stem.”
Filosofieles ontworpen in samenwerking met Mirjam Poolster