Koningsdag

Filosoferen thuis

Ter ere van koningsdag vertel ik een verhaal over een kleine koning die helemaal alleen is, hij gaat op zoek naar onderdanen. Dan staat er ineens een kat voor de deur. De koning verwacht eindelijk een onderdaan “Ik ben de koning” zegt de koning. “Ik ben een tijger” zegt de kat. Dan draaien de rollen om .

Je kan zo nadenken over welke rollen mensen hebben in jouw omgeving en welke rol jij hebt. En je kan oefenen om journalist te zijn!

Het verhaal is door mij vrij verteld naar dit boek:

Luisteren

Luister onderstaand verhaal.

Onderzoek met vragen:

In het luisterstuk hierboven heb ik ook een paar vragen gesteld: Je kan altijd het verhaal nog eens afluisteren en dingen opschrijven bij de vragen. Want het kan heel goed zijn dat je nog weer nieuwe dingen bedenkt. En dat is bij het filosofisch onderzoek altijd fijn! Want hoe meer je bedenkt hoe beter! En hoe meer je hebt te praten met anderen.

Wat doet de Koning?
- Doet hij de hele tijd hetzelfde? waarom?
Wat doet de Kat?
- Doet de kat de hele tijd hetzelfde?
Waarom wil de koning onderdanen?
Is de Kat een onderdaan? Leg het eens uit waarom wel of niet?
Als je alleen bent kan je dan koning zijn? Maakt het uit hoeveel onderdanen er zijn?
Heeft Onze koning Alexander Onderdanen? Waarom wel of niet?
Heeft Koning Alexander dit jaar meer of minder onderdanen dan vorig jaar?
- Waarom denk je dat? Leg het eens uit?
Kan je ook vergeten dat je koning bent? Hoe komt dat dat je het vergeet?

Opdracht: Op zoek naar onderdanen

Bedenk eerst voor jezelf of jij onderdanen hebt? Schrijf ze eens op? Zijn dat mensen of zijn het ook dieren of dingen? Maak een lijstje met namen en bedenk ook eens goed waarom dat onderdanen zijn.

Stel je nu voor dat je een journalist bent. Dat is iemand die voor de krant of internet werkt en stukken schrijft of op de radio dingen vertelt. Journalisten stellen ook altijd veel vragen aan andere mensen. Zo’n gesprek heet een interview. In zo’m interview doen de journalisten heel erg hun best om iemand anders aan het praten te krijgen. Dat is heel knap! ze zeggen vaak zelf dan niet zo veel, maar vragen des te meer!

Nu ben jij de journalist! Leg uit aan de mensen met wie je gaat praten wat jouw rol is. Dat jij journalist bent en dus veel vragen stelt .

Stel aan zoveel mogelijk mensen de volgende vragen:

Ben jij de baas over iemand?
Ben je baas over mensen , dingen of dieren?
Noem ze eens op?
Zijn deze mensen, dingen of dieren jouw onderdanen? Waarom zijn deze mensen, deinde of dieren wel of niet jouw onderdanen?

Weetje….?

Wist je dat mensen ook wel eens zeggen dat je benen je eigen onderdanen zijn? Waarom denk jij dat ze dat zeggen? Zijn jouw benen jouw onderdanen?

Posted by | View Post | View Group

De haas in de maan

Filosoferen thuis

Voor kinderen vanaf 10 jaar een mooi, spannend en heftig verhaal om over te praten en na te denken. Het is een Hindoe-legende. Het gaat over de haas die met pasen heel goed zichtbaar is in de maan. De maan is nu net vol geweest, maar je kan het nog goed zien. Moet je wel heel vroeg opstaan of heel laat naar bed gaan. Je kan het extra goed zien met een verrekijker!

Het gaat ook over gastvrijheid, vroomheid en zelfopoffering. En over wat zelf eigenlijk is. Het zet je echt tot nadenken. Wat vind jij ervan? Zijn die hazen wel goed bezig? Doen die hazen wat ze echt willen? Ik ben benieuwd tot welke conclusie jij komt!

Luisteren

Luister eerst het verhaal één of meerdere keren! Aan het einde van het verhaal stel ik ook wat denkvragen:

Onderzoek

In het luisterstuk stel ik ook een paar vragen. Zelf ben ik altijd veel aan het denken (dat heb je als je filosoof bent!) En als ik het verhaal een paar keer luister merk ik dat ik steeds anders over het verhaal ga nadenken. Kijk jij eens of jou dat lukt?

Doe een onderzoek naar de vraag “Wat willen de hazen?”

Maak van alle drie de hazen een wensenlijstjes, zet erboven;

wensen van de bruine haas,

wensen van de gevlekte haas ,

wensen van de witte haas.

Schrijf op ieder lijstje de wensen van de hazen aan het begin van het verhaal en als de maan op bezoek komt.

Wat wil de witte haas aan het einde van het verhaal?

Wat is zelfopoffering?

Wat heeft het met jezelf te maken?

Posted by | View Post | View Group

Heeft alles een kleur?

De Aap met de blauwe billen

Gesprek & Onderzoek: Heeft alles een kleur?

Heeft alles een kleur? Ken jij dieren zonder kleur? Kijk eens om je heen?
Kan een dier van kleur veranderen? waarom hebben sommige dieren meer kleur dan anderen?
En planten, hebben die een kleur?
Heeft alles elke jaargetijde dezelfde kleur? Ja/nee? Waarom wel of niet?

Luister naar dit verhaal!

knutselopdracht :

Nodig kleurtjes en tekenpapier

teken een fantasie dier en kopieer met het kopieerapparaat of teken hem zo goed mogelijk na. Dan heb je dus twee dezelfde dieren. Ga nu deze twee dieren heel verschillend kleuren.

als je klaar bent leg je ze naast elkaar je kijkt eens goed;

zijn ze nog steeds hetzelfde? wat is er anders? (behalve de kleuren?) Is het dier zelf ook veranderd? ziet de een er gevaarlijker uit dan de ander? Of liever of mooier, of gezelliger? je kan dit ook bespreken met iemand die er bij je is; vader moeder, broer of zus. En kijk eens wat die ander er van vindt. Vraag ook waarom hij of zij dat vindt Probeer steed uit te leggen waarom je iets van het dier vindt. Misschien vinden anderen wel iets heel anders dan wat jij vindt. Zo kan je natuurlijk ook twee lijstjes maken van eigenschappen die jij en andere mensen vinden van het ene dier en van het andere. Zijn er dan verschillen tussen die lijstjes. Vind jij dat het klopt ? Of ben je het er niet mee eens?

Posted by | View Post | View Group

gevangen?

Filosoferen thuis

Deze begeleiding voor een filosofisch onderzoek is voor oudere kinderen van de basisschool bovenbouw of middelbare school. Je kan dit onderzoek zelfstandig doen of in gesprek met anderen, ouders, broers/zussen /vrienden etc .

Lees eerst onderstaande tekst door

Diogenes; Een verhaal

Volstrekte armoede

De filosoof Diogenes leefde gedurende veel jaren in Athene. Hij verachtte rijkdom en wilde niets bezitten. Hij zei ” ik heb niets nodig” . Hij was tevreden met de allergrootste armoede. Hij was van mening dat hij maar een paar dingen echt nodig had: een doek om zijn lichaam te bedekken, een bord om te eten en een beker om te drinken. Toen hij een hond van de straat zag likken gooide hij zelfs zijn bord en beker weg “ik leef als een hond zei hij”. Hij had zelfs geen huis, maar woonde zomer en winter in een ton.

Ontmoeting met Alexander

Op een dag ontmoette Alexander, koning van de Macedoniërs, de vooraanstaande filosoof Diogenes. Hij zei: ‘Ik ben Alexander, de grote koning.’ ‘Ik ben Diogenes, de hond’ antwoordde Diogenes. ‘Waarom noem je jezelf een hond’ vroeg Alexander. ‘Omdat ik kwispel voor ieder die iets geeft aan mij, ik blaf naar hen die mij negeren en ik bijt hen als misdadigers.’ De koning die zijn vrijgevigheid wou tonen, zei tegen de filosoof: ‘Wens, O Diogenes, een geschenk! En dat wat je wenst zal ik, de koning van de Macedoniërs je geven.’ Juist op dat moment genoot de filosoof Diogenes, die voor zijn ton zat, van de zon: ‘Ik wens, koning, dat je een beetje van de zon weggaat.’ Toen loofde Alexander de wijsheid van deze standvastige man. Er werd verteld dat Diogenes zijn leven had beëindigd 90 jaar oud door zijn adem in te houden.

Onderzoek en vragen:

Let op; de onderstaande vragen zijn denkvragen en geen weet-vragen! Dus hoe meer je erover kan denken en zeggen, hoe beter! Als je dit samen doet met anderen dan laat je elkaar uitpraten en vraagt door om uitleg; waarom denk jij dat? Let op het gebruik van denkwoorden bij de ander;

Bij denkvragen horen altijd denkwoorden (argumenten); want, omdat, ook, maar . etc..

Je kan het met elkaar eens of oneens zijn, dat kan je zeggen en uitleggen. Sterker nog als je het oneens bent met elkaar krijg je meer ideeen en argumenten dan als je het allemaal met elkaar eens bent. Je kan ook nog van mening veranderen, dat maakt je denkproces en dat van anderen ook erg interessant en boeiend!

Bespreek onderstaande vragen met anderen en verzamel zoveel mogelijk gedachten met argumenten, alles telt mee! Schrijf de gedachten op.

Waarom zit Diogenes in de ton?
Zit Diogenes in een gevangenis? Waarom wel of niet? Leg uit met denkwoorden; argumenten.
Kan je jezelf in een gevangenis zetten? Waarom wel of niet? Verzamel argumenten hierover , hoe meer hoe beter!!!!

Opdracht:

vouw een A4 papier in 3 gelijke delen (kolommen) met vouwen in de korte richting, dus je A4 ligt horizontaal
Schrijf bovenaan ieder deel een woord ; vogelhuis, stal, bench:
Tabel met kolommen
Beantwoord onderstaande vragen per foto en schrijf zoveel mogelijk redenen waarom het wel of niet een gevangenis is.
Is het vogelhuis een gevangenis? Waarom denk je dat? Noem zoveel mogelijk redenen waarom (argumenten)
Zitten de koeien in een gevangenis? Waarom denk je dat? Noem zoveel mogelijk argumenten.
Zitten de Poezen in een gevangenis? Leg uit waarom wel of niet.

Vergelijk wat je hebt opgeschreven in de kolommen. Is het hetzelfde? Of zijn er verschillen?Waarom denk je dat er dezelfde of verschillende dingen staan?

Wie bepaalt of iets een gevangenis is? Leg uit, geef argument!

Posted by | View Post | View Group

Olifantenei

De olifant die woord hield

Filosoferen thuis

Voor kinderen uit groep 4,5,6 om zelfstandig te doen (of met ouders) En voor jongere kinderen vanaf 5 jaar samen met ouders.

Met deze lesbrief kan je zelf een klein filosofisch onderzoek doen en een leuke creatieven opdracht uitwerken.

Het verhaal:

Vogel Wok heeft geen zin meer om langer op haar grote, gespikkelde ei te zitten en ze zoekt een vervanger, voor even….. De leeuwen bedanken voor de eer, maar de olifant is een goedzak en doet het. Heel voorzichtig klimt hij in de boom van vogel Wok en zet zich op het ei. Terwijl hij de vogel belooft het ei niet te verlaten. Vogel Wok komt niet terug en de olifant wordt met boom en nest verhuisd naar de dierentuin, ver weg van Afrika. Dan komt het ei uit. Va wie is nu die baby?

Je kan het verhaal lezen in dit boek: Sprookjes van Anne M.G. Schmidt

Sprookjes van Annie M.G. Schmidt

Je kan het bestellen bij Leesvink

Je kan het verhaal ook vrij verteld door mij luisteren op deze opname:

Vragen over het verhaal:

Wat wil de vogel Wok? Wil de vogel maar één ding of verschillende dingen?
Maak een wensenlijstje van de vogel Wok; schrijf zoveel mogelijk wensen op van de vogel.
Wat doet de olifant?
Wat wil de olifant? Wat wil de olifant aan het begin van het verhaal? Wat wil de olifant aan het eind van het verhaal?
Maak ook een wensenlijstje van de olifant? Schrijf zoveel mogelijk wensen op.
Leg nu de lijstjes die je hebt gemaakt naast elkaar en vergelijk ze; Willen de olifant en de vogel Wok hetzelfde? Wanneer willen ze hetzelfde en wanneer niet? Waarom willen ze wel hetzelfde of niet hetzelfde?
Van wie is het ei? Waarom denk je dat?
Van wie is de baby? Waarom denk je dat?
vogel Wok verlaat het nest; uit Sprookjes van Annie M.G. Schmidt. Querido

Tekenopdracht:

Kleurtjes en kleine witte papiertjes allemaal even groot (ongeveer zo groot als een telefoon)

Teken op 2 verschillende papiertje; op het éne een ei en het andere een dier wat daarbij hoort (het hoeft geen echt dier te zijn, het mag een fantasiedier zijn, dat is juist heel leuk) ; kies kleuren en vormen.

Je kan zo een heleboel setjes maken van dieren en hun ei. Als je met meer kinderen bent kan je allemaal setjes maken. Speel met deze setjes een memory-spelletje; Zet op de achterkant van alle papiertjes waarop een ei getekend is een groot kruis. Daarna kan je alle papiertjes ondersteboven gehusseld neer leggen. Draai om de beurt 2 kaartjes om; een met een kruis op de achterkant en een zonder kruis. En leg steeds aan elkaar uit waarom het ei bij het dier hoor.

Posted by | View Post | View Group

Asklepios: Spelregels voor de dokter

Filosoferen thuis

Hier vertel ik het verhaal van Asklepios uit de Griekse Mythologie;

Zelf heb ik het gelezen in dit boek van Stephen Fry en vrij verteld in onderstaande tekst voor kinderen vanaf 10 jaar. Je kan het boek bestellen bij Leesvink

Lees of luister eerst het verhaal:

Onderzoek: Bedenk spelregels voor de dokter.

(Nodig: schrijfgerei, 2 grote vellen (a5))

Uitleg: wat is de betekenis van het woord “als”

Het woord als wordt gebruikt in een zin om een logische verbinding aan te geven. We noemen dit in de logica een ” conditie of voorwaarde”.

Je geeft hiermee dus een logische voorwaarde aan; net zoals bijvoorbeeld in de onderstaande zinnen

Ik ga naar buiten als……

….het mooi weer
..er iemand buiten is om mee te spelen
…ik niet ziek ben
…ik mag van mijn moeder
…ik mijn schoenen kan vinden

mindmap

Maak 2 mind maps met de volgende 2 stellingen in het midden. Als je niet weet wat een mindamp is kan je dat opzoeken op internet) of kijk naar het voorbeeld hiernaast.

Verzin zoveel mogelijk verschillende manieren om onderstaande zinnen af te maken achter de puntjes met als

De dokter moet iemand beter maken als…

De dokter moet niet iemand beter maken als…

Verdiepingsvragen:

Je kan verder met elkaar praten over de volgende vragen. Zoek zoveel mogelijk verschillende antwoorden en redenen.

Moet een dokter altijd iedereen beter maken? Wanneer wel en wanneer niet?

Bewonder je een dokter alleen als hij iemand beter maakt?

Ben je alleen dan schrijf je hierover een kort opstel van 10 zinnen.

Posted by | View Post | View Group